Yazara Gore Listeleme

“Meslek lisesinden yeni mezun olmuş çocuklar gelirdi. Sendikayı, fabrikadan bağımsız bir kurum olarak değil de, fabrikanın bir departmanı olarak bilirlerdi. İnsan kaynakları, muhasebe, bir de sendika var. Sendikayı fabrikanın bir parçası gibi düşünüyorlardı, pratikte de sendika zaten öyleydi.” Bu çalışma kapsamında ele alınan, 2014’te Greif fabrikasında, 2015’te Metal iş kolunda ve 2018’de 3. Havalimanı inşaatında ortaya çıkan mücadeleler, sendika dışı grevlerin, sendikaların yetkili organlarında karar altına alınıp, uygulamaya konulan grevlerden daha karmaşık ve birbirinden farklı dinamiklerle ortaya çıktığını gösteriyor. Ancak grevlerde aktif olarak yer almış işçilerin anlatımları üzerinden aktarılmaya çalışılan bu deneyimler sendikal grevler ve sendika dışı grevler arasındaki ayrımın şekilsel olmadığını, mücadelenin biçim ve niteliğini belirleyen esasa ilişkin bir ayrım olduğunu ortaya koyuyor ve sendikaların işlevine ilişkin ezberleri tartışmak için bir zemin sağlıyor.

Mabih, daha derin bir inancın peşindeydi; ama bu inancın da ne olduğunu bilmiyordu. Bildiği tek şey, bu hakîkati bulmak adına içinde uyanan karşı konulmaz bir arama aşkıydı. Onun aradığı ateş gönül kandilini tutuşturacak ve ona semânın kapılarını sonsuza kadar açacak bir ateşti. Attığı her adım onu aradığı hakîkate biraz daha yaklaştırıyordu. Uzun bir yolculuğun sonunda Mabih, geleceği kulağına fısıldanmış olan ve İbrâhim'in dîni üzere gönderilen Son Nebî'ye kavuştu. İlk defa o gece içindeki fırtınanın dindiğini hissetti. Dağlardan, vâdilerden çağlayarak akan bir ırmağın sonunda denizde sükûn bulması gibi bir histi bu. Artık Selmân olmuştu. Âdemoğulları'ndan İslâm oğlu Selmân olarak tanıttı kendisini. Hz. Peygamber, Selmân'ın arayış hikâyesini "Hakîkat Merih yıldızında dahi olsa, Selmân onu bulur" sözüyle taçlandırdı; zira hem öncenin hem de sonranın ilmini öğrenmişti. Selmân şöyle yalvarıyordu: "Rabbim! Kudretinin ve saltanatının büyüklüğü karşısında bir hiçim. Buna rağmen bu âciz kuluna çok büyük lûtuflarda bulundun. Gönderdiğin Son Peygamber'inle karşılaştırdın. Sana hamd ve şükrediyorum. Senden bundan sonra tek bir dileğim, beni bu yüce insânın yanından ayırmamandır! Ona son nefesime kadar hizmet etme fırsatını bana ver. Beni sadece, Sana kul ve Peygamber'ine köle eyle!" Bu duâ Resûl-i Ekrem'in dilinde şu sözle kabûle erdi: "Selmân bizdendir, Ehl-i Beyt'imizdendir!" O artık sâhili olmayan bir denizdi.

“Orası mı? Yirmi beş otuz kilometre uzunluğunda, eski bir patika. Elli yıldır kullanılmaz. Shinsu’ya çıkıyor çıkmasına ama ne yazık ki bugünlerde geçilebilecek bir yol değil. Geçen sene hac yolculuğundaki bir aile de yanlışlıkla bu yola girmişti. Aslında biz onları dilenci sandık ama her can kıymetlidir sonuçta. Onları kurtarabilmek için üç polis memuru ile on iki köylü toplanıp tepeye tırmandık, sonunda bulup geri getirebildik. Siz de kestirme diye o yola girmeye kalkmayın sakın ha Keşiş Efendi. Yorgun düşüp açıkta uyumak zorunda kalsanız bile ana yoldan gitmeniz yeğdir.” Kōya Dağı Manastırı’na mensup bir keşiş, Tōkaidō Yolu üzerinde tanıştığı yol arkadaşına gençliğinde yaşadığı bir serüveni anlatır: Hac yolculuğu sırasında, bir köylünün uyarısına rağmen, tanımadığı bir adamın hayatını kurtarmak için tehlikeli ve izbe bir dağ yoluna girmiştir. Yılanlarla kaplı çayırları, kan emici sülüklerle dolu ağaçlıkları binbir zorlukla geçip sonunda hiçliğin ortasında tek başına duran bir eve vardığında büyüleyici bir kadınla karşılaşır. Bu yolculuğunun sonunda bir seçim yapması gerekecektir.

Sözlü halk anlatılarının en yaygın olanlarından masal, kısaca dinleyenleri inandırma gayesi gütmeyen ve onların hoş vakit geçirmesi için anlatılan bir tür olarak tanımlanabilir. Toplumun içinde tarih öncesi dönemlerden itibaren teşekkül eden masallarda dilin zenginlikleri ile birlikte toplumun bir yansıması da görülmektedir. Dolayısıyla toplumun bir parçasını oluşturan kör, sağır ve dilsiz gibi engellilerin masallarda da yer alabilmesi tabii bir olgudur. Bu çalışmada Anadolu sahasındaki halk masallarında yer alan engelli tiplerin belirlenmesi, sınıflandırılması ve işlevlerinin ortaya konmasının yanı sıra engelli araştırmalarının bir ayağını halk edebiyatına dayandırmak amaçlanmıştır. Son yıllarda sakatlık çalışmaları alanında yapılan araştırmalarda artış gözlemlenmekle birlikte engelli tiplerin masallarda nasıl yer bulduğu göz ardı edilmiş, tezlerde ise herhangi bir çalışmaya tesadüf edilememiştir. Bu sebeple masallarda engellilik konusunda önemli bir eksikliği gidereceğini düşündüğümüz çalışmamız hazırlanmıştır. Giriş dışında üç bölüm ve sonuçtan oluşan çalışmamızın giriş bölümünde araştırmamızın amacı, yöntemi, kapsamı ve sınırlılıkları üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde ise masal hakkında genel bilgiler verildikten sonra masalın diğer halk anlatılarıyla olan ilişkisi ile masal sınıflandırmaları ve masallarda engellilik alanında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde engellilik tanımları ile engellilik modelleri üzerinde durulmuş, masal dışındaki fkra, halk hikâyesi, efsane gibi halk anlatılarında yer alan engelli tipler örneklendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Anadolu halk sahası masallarında tespit edilen engelli tipler kendi arasında sınıflandırılarak kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir. Sonuç ve değerlendirme kısmında da tespit edilen engelli tiplerin işlevlerinden hareketle toplumun engellilere olan bakış açısı yorumlanmaya çalışılmıştır. Metin tahlil yönteminin kullanıldığı bu çalışmada sadece fiziksel engellilere (kör, sağır, dilsiz, topal, çolak, kambur, kel, köse, cüce) yer verilmiş; zihinsel engelliler çalışmanın dışında bırakılmıştır.